Het GNF riep 2018 uit tot “het jaar van de nerts”. Dankzij de verkoop van nertsenpins en andere activiteiten konden we in dat jaar € 10.000,- doneren aan Foundation Lutreola. In 2019 hebben beide organisaties samen ruim € 46.627,- bijeengebracht voor de Europese nerts op Eurofurence, de grootste Europese Comic Conventie.
De Europese nerts is een klein roofdier. Van oorsprong leefde hij in grote delen van Europa. Maar toen de Amerikaanse nerts naar Europa werd gehaald, verdween deze inheemse soort bijna geheel. Begin jaren negentig werd in Estland Foundation Lutreola opgezet om de soort te redden. Sinds haar oprichting in 2005 steunt het Gaia Nature Fund dit project. Dankzij deze inspanningen leeft er nu weer een gezonde populatie Europese nertsen op een eiland in Estland en krijgt de soort ook in andere delen van Europa aandacht.
Het GNF steunt dit project sinds 2005. Totale bijdrage € 46.627,-
De belangrijkste bedreiging voor de Europese nerts is de aanwezigheid van de Amerikaanse nerts. Mensen haalden deze exoot in 1926 naar Europa voor de bontkwekerij. Vanuit daar werden ze bewust losgelaten, of ontsnapten ze per ongeluk. Amerikaanse nertsen bleken aan deze kant van de oceaan goed te kunnen overleven. Maar ze koloniseerden de leefgebieden van Europese nerts veelvuldig; zijn minder kieskeurig qua voedselkeuze en planten zich bovendien sneller voort dan de kleinere Europese nertsen. Daardoor verdwenen deze langzaam maar zeker…
Nog steeds (of misschien opnieuw) is er veel vraag naar (nertsen)bont. Vanwege welzijns- en omgevingsfactoren is het onder andere in Nederland tegenwoordig verboden om nertsen te kweken. Maar helaas heeft dit niet het gewenste effect voor Europese nertsen. Bontkwekers verhuizen hun bedrijf simpelweg naar landen met minder strenge regels en zetten hun praktijk daar voort. Ook daar ontsnappen Amerikaanse nertsen… En ook daar zullen ze een verwoestend effect hebben op de eventueel nog aanwezige populatie Europese nertsen – en heel veel andere soorten uit het biodiverse ecosysteem. Daarom moeten de huisvestingseisen op Europees niveau aangescherpt worden en zou een verbod in kwetsbare gebieden moeten komen.
De inspanningen van Foundation Lutreola richten zich daarom niet alleen op het behouden en uitbreiden van de populatie Europese nertsen in Estland, maar in heel Europa. Dankzij nauwe contacten met wetenschappers en overheden in Frankrijk, Spanje en Roemenië werken ze gezamenlijk aan maatregelen en fokprogramma om de soort in heel Europa veilig te stellen. Middels het opstellen van een jaarlijkse nieuwsbrief over de ontwikkelingen van Europese nertsen in Europa, draagt GaiaZOO een steentje bij in dit grote geheel.
In 1992 bouwde Foundation Lutreola bij de dierentuin van Talinn een speciaal kweekcentrum voor Europese nertsen. Het doel: de gekweekte nertsen terug brengen in de natuur. Als uitzetlocatie werd het eiland Hiiumaa voor de kust van Estland geselecteerd. De bontkwekerij voor Amerikaanse nertsen aldaar was al gesloten, maar er leefden tientallen exoten op het eiland Hiiumaa. Dankzij de inzet van een Russische stroper konden deze snel worden verwijderd, maar het duurde nog bijna tien jaar voordat de eerste Europese nertsen konden worden uitgezet op Hiiumaa. De dieren wisten echter lang niet allemaal te overleven. Ondanks de diverse tegenslagen hield Lutreola goede moed. En 20 jaar na de oprichting van het project was er groot nieuws: de eerste in het wild geboren Europese nertsen op Hiiumaa!
Na 16 jaar Europese nertsen uitzetten heeft de populatie zich op Hiiumaa eiland goed gevestigd. Sinds 2017 worden geen extra nertsen meer vanuit gevangenschap op het eiland uitgezet. De populatie telt nu zo’n 150 dieren. Maar toch blijft extra hulp nodig. Onderzoek moet uitwijzen of de genetische diversiteit van de wilde populatie groot genoeg is om op lange termijn te overleven. Bovendien is de kwaliteit van het leefgebied niet overal optimaal. Nertsen leven altijd in de buurt van water. Kikkers en padden vormen het hele jaar door een belangrijke voedselbron. Daarom richt Lutreola zich nu op het verbeteren van bestaande amfibieënpoelen en het aanleggen van bestaande poelen op Hiiumaa. Dankzij de GNF bijdrage uit 2018 konden 15 van deze poelen aangepakt worden.
Momenteel werkt Foundation Lutreola eraan om op een tweede eiland (Saaremaa, dat twee keer zo groot is als Hiiumaa) nertsen uit te zetten. Daarom is de fok in het kweekcentrum onverminderd doorgegaan. De bijdragen van de comic conventie en Gaia Nature Fund uit 2020 worden voor dit doeleinde gebruikt.