Zonparkieten onderzoeken in Guyana

Ooit leefden er grote aantallen zonparkieten in Zuid-Amerika. In de afgelopen 20 jaar is dit aantal gedaald naar slechts 2.000. Nu leven ze alleen nog in Guyana, in het dorpje Karasabai. Gaia Nature Fund steunt het werk dat dorpelingen van Karasabai doen om hun rood-geel-groene parkiet te behouden. Ze verzamelen veren en mest en observeren het gedrag van de zonparkieten. Dankzij cameravallen in nestholen ontdekken ze bovendien  hoe de zonparkiet zich voortplant.

GaiaZOO gelooft dat natuurbehoud alleen hand in hand kan gaan met de lokale bevolking. Daardoor gaan de dorpelingen meer waarde hechten aan  een levende, wilde zonparkiet dan om ze illegaal te vangen.

Bedreigd door huiskamers
In 1758 kreeg de zonparkiet zijn wetenschappelijke naam: Aratinga solstitialis. Dat betekent zoveel als ‘papegaaiachtige van de zomerzonnewende’. De onderzoeker die hem ontdekte vond het verenkleed van de zonparkiet namelijk erg lijken op een ondergaande zon. Maar juist dit mooie verenkleed vormt een gevaar voor deze zeldzame parkietensoort. Vanwege hun kleuren worden ze namelijk uit het wild gevangen … De voornaamste oorzaak is de illegale huisdierhandel. Zo komen ze terecht in huiskamers over de hele wereld. Daarnaast wordt het leefgebied van de zonparkiet door ontbossing steeds kleiner.
Elke diersoort vervult een unieke rol in de natuur. Daarom is het belangrijk om de biodiversiteit te behouden. Nog steeds worden wilde zonparkieten gevangen en in huiskamers gehouden. Iedereen kan daar iets tegen doen: koop nooit zomaar exotische huisdieren.

Dierentuinen helpen
In 2016 kreeg de zonparkiet de status ‘bedreigd’ vanuit de Internationale Unie van Natuurbehoud (IUCN). Dit betekent dat de soort grote kans heeft om binnen 30 jaar uit te sterven in het wild. Nadat deze bedreigde status bekend werd, zetten dierentuinen de tweede stap: er werd een internationaal fokprogramma (EEP) opgezet voor de zonparkiet. GaiaZOO beheert dit programma. Zo zorgen we er samen voor dat de zonparkieten genetisch gezonde jongen krijgen.

Onderzoek door GaiaZOO
Als je het verenkleed van wilde zonparkieten vergelijkt met die van zonparkieten in dierentuinen, valt meteen op dat ze anders gekleurd zijn. Maar hoe zit dat genetisch? In hoeverre is de zonparkiet in dierentuinen nog hetzelfde als de wilde populatie? Dat was voor de curator van GaiaZOO aanleiding om in 2017 een onderzoek binnen Europese dierentuinen op te starten. Alle dierentuinen met zonparkieten zijn gevraagd om DNA materiaal te verzamelen. Dat analyseren we nu.

Het doel daarvan is om de zonparkiet in dierentuinen in zijn meest natuurlijke vorm te kweken en behouden. Als de kust weer veilig is in het oorspronkelijke leefgebied, kunnen zonparkieten vanuit dierentuinen weer terug naar de natuur. Zo leveren ze een bijdrage aan het behoud van de soort in het wild.

Onderzoek in Guyana
Robert Spitzer, een Duitse onderzoeker van EEREPAMI Regenwaldstiftung, maakt zich al jaren druk om de zonparkiet. Hij heeft de afgelopen jaren een goed band met de bevolking van Karasabai opgebouwd. Gelukkig zijn zij ongelofelijk trots op hun rood-geel-groene vogel en willen ze heel graag helpen de zonparkiet te beschermen. Daarom is een onderzoek opgezet wat de lokale bewoners zelf kunnen uitvoeren.

In 2022 gaan de dorpelingen van Karasabai hun zonparkieten observeren. Tegelijkertijd verzamelen ze veren en mest van de vogels. Daarin kan namelijk hele belangrijke genetische informatie zitten die ons inzicht geeft hoe de zonparkiet in het wild leeft. Zo zouden we er bijvoorbeeld achter kunnen komen hoeveel zonparkieten er nog ongeveer zijn, maar ook hoe genetisch divers de populatie nog is. Dat is erg belangrijk voor de overleving van een diersoort in het wild. Om het veldwerk te kunnen doen, hebben de dorpelingen eerst alles geleerd over de zonparkiet, het observeren en verzamelen van de samples. Deze worden een paar keer per jaar naar Zweden gestuurd, waar ze geanalyseerd worden. We zijn erg benieuwd naar de uitkomsten!